روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران: رئیس انستیتو روانپزشکی تهران تاکید کرد افراد مذهبی معتقد و نیز افراد معنوی از نظر جسمی سالم تر هستند و سبک های زندگی سالم تری دارند و همچنین به خدمات بهداشتی کمتری نیازمندند.
گالری عکس
همزمان با ایام مبارک میلاد حضرت فاطمه زهرا(س) نخستین سمینار پیشرفت و معنویت، الگو سازی زن ایرانی توسط دفتر امور زنان دانشگاه با حضور سرکار خانم دکتر احمدی مشاور رئیس دانشگاه در امور زنان، دکتر محقق معاون دانشجویی و فرهنگی، دکتر بوالهری رئیس انستیتو روانپزشکی تهران و جمع کثیری از همکاران در سالن آمفی تئاتر سازمان مرکزی دانشگاه برگزار شد.
قابل ذکر است؛ در این سمینار در خصوص سیره بانوی کوثر- سعادت بانوی ایرانی، وضعیت و پیشرفت زنان در ایران و جهان، فرصتها و چالشها و زن و معنویت مباحث متنوع مطرح و تبادل نظر شد و دکتر بوالهری در خصوص "زن و معنویت"سخنرانی ارزشمندی را ارائه کرد.
دکتر جعفر بوالهری روانپزشک و رئیس انستیتو روانپزشکی تهران با اشاره به اینکه در سال های اخیر درباره رنگ باختن معنویت و مذهب به عنوان یکی از پشتوانه های بشر تحقیقات زیادی صورت گرفته است، اظهار داشت: بررسی ها نشان می دهد که گرایش به مذهب و معنویت در دهههای اخیر رو به افزایش است و این گرایش در بین جوانان و در کشورهای توسعه یافته به اندازه کشورهای در حال توسعه پررنگ و قابل توجه است.
وی با توجه به روشهای آماری در تبیین پدیده های کیفی دینی معنوی در علم گفت: در یک نظر سنجی که توسط موسسه گالوپ انجام شد، 96% آمریکایی ها گفتند که به خداوند اعتقاد دارند، 58% بر این باور بودند که مذهب در زندگی آنان نقش خیلی مهمی دارد، 90% آمریکایی ها به بهشت، 79% به معجزه و 72% به فرشته ها و جهان غیب اعتقاد داشتند. 72% به وجود رستاخیز ایمان داشتند.
وی یادآور شد: پارگامنت روانشناس سرشناس معاصر، معنویت را جستجو و تلاش بشر برای یافتن دنیای مقدس می داند، دنیای مقدسی که انسان با بعد روحانی آن در صدد شناسایی و ارتباط با آن است و به کمک همین بعد است که انسان معنوی به حقایق هستی پی میبرد.
دکتر بوالهری خاطر نشان کرد: آبراهام مزلو از روانشناسان، این گونه به فرای مادیت و به معنویت میپردازد که، خودشکوفایی یکی از نیازهای معنوی بشر است، افراد خودشکوفا برای تعالی و تحول به استعدادهای خود متکی هستند، او عارفان و صوفیان را افرادی خودشکوفا میدانست زیرا آنها را دارای تجارب اوج می داند.
وی در پاسخ به این تردید که روانشناسان و علوم انسانی دنبال معنویت بدون ذات مقدس خدا هستند،افزود: توماس مرتون عارف قرن بیستم در تعریف معنویت گفته است،"معنویت عبارت است از وحدت با خدا و دگرگونی در هشیاری" و در تعریفی دیگر آمده است که معنویت عبارت است از تلاش بشر برای رسیدن به خدا و همچنین طیفی از فعالیت هایی را که انسان در رابطه با خداوند انجام می دهد، به معنویت نسبت داده اند.
وی با اشاره به نظر یونگ شاگرد و همکار فروید که دینداری پدیده قابل مطالعه است، تصریح کرد: دین تنها به مفهوم اعتراف به عقاید دینی مشخص نیست بلکه "احساسی را که در انسان اشتغال خاطر و احترام به یک ذات مافوق ایجاد می کند" را دین، نامیده است و به عبارتی او دین را تسلیم شدن در برابر نیروهایی می داند که نسبت به ما برتری دارند.
دکتر بوالهری این گونه تبیین ها را نزدیک به نوشتههای شهید مطهری در تعریف ایمان دینی که میگوید؛ «ایمان مذهبی پیوندی است دوستانه میان انسان و جهان و به عبارت دیگر، ایمان مذهبی نوعی هماهنگی است بین انسان و آرمانهای کلی جهان» دانست.
رئیس انستیتو روانپزشکی تهران با اشاره به سندی از کتابهای درسی معتبر امروزه روانپزشکی کشور( کاپلان و سادوک)، ادامه داد: نقش معنویت و دین در بیماری و سلامت در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است و برخی معتقدند که معنویت بخشی از مدل زیستی ـ روانی ـ اجتماعی است و شواهدی وجود دارد که نشان می دهد باورهای قوی دینی، اشتیاق معنوی، نیایش و اعمال عبادی بر روی سلامتی روانی و جسمی فرد اثرات مثبتی دارند، این مسائل بیشتر مورد توجه متخصصان الهیات است تا پزشکان ،اما پزشکان باید از اعتقادات دینی و معنوی بیمارانشان آگاه باشند و نسبت به آنها با حساسیت برخورد کنند.
دکتر بوالهری گفت: در یک فرا تحلیل از بیش از 850 مطالعه که رابطه بین درگیری مذهبی و جنبه های متفاوت بهداشت روان را بررسی می کرد، اکثر مطالعات نشان دادند اگر افراد مذهبی باشند، بهداشت روانی بهتری را تجربه میکنند و به گونه ای موفقیت آمیزتر با استرس، سازگار میشوند.
وی در ادامه افزود: تحلیل دیگری از 350 مطالعه نشان داد افراد مذهبی از نظر جسمی سالم تر هستند، سبک های زندگی سالم-تری دارند و به خدمات بهداشتی کمتری نیازمندند.
این روانپزشک با اشاره به دینداری و معنویت گرایی بالای زنان نسبت به مردان به استناد تحقیق وانس، گفت: دراین مطالعه مشخص شد که پرستاران خود را بسیار معنوی می دانستند در حالی که تنها 25% این پرستاران مراقبت معنوی کافی را برای بیمارانشان فراگرفته و فراهم کرده بودند، این پرستاران محدودیت های زمانی و فقدان آموزش را به عنوان رایج ترین موانع برای تامین مراقبت معنوی برای بیمار میدانستند و پرستاران به طور کلی گزارش می کنند که برای اجرای مراقبت معنوی به میزان کافی آموزش ندیده و آماده نیستند.
وی تاکید کرد : در تحقیق استراناهان، 102 پرستار با میانگین سنی 50 سال از نظر مراقبت معنوی مورد یک بررسی زمینه یابی قرار گرفتند و مشخص شد که بیشترین مداخلات مورد استفاده دعا به صورت خصوصی برای بیمار و ارجاع بیماران به روحانی یا سایر رهبران مذهبی بود.
دکتر بوالهری همچنین با تاکید بر پیشگامی زنان و پرستاران و سپس متخصصان علوم انسانی در مطالعات معنوی، گفت: همچنین نارایاناسامی و اونز نیز در یک مطالعه، 115 پرستار را که مراقبت معنوی فراهم می-کردند را مورد ارزیابی قرار دادند، آنها توافق چشم گیری درباره تاثیر مثبت ایمان و اعتقاد بیماران به پرستاران بر بیماران و خانواده های آنها و احساس رضایت پرستاران از ارائه مراقبت معنوی به دست آوردند.
وی یادآور شد: امروزه مراقبت معنوی در بیمارستان ها در دستور کار مجریان برنامه ها قرار گرفته، وندور و باکون یک نظریه زمینه ای را از طریق بررسی 20 پرستار که مراقبت معنوی را فراهم می-کردند، آزمودند؛ آنها چهار عنصر کلیدی ،1) آمادگی یا مهیا بودن برای تامین مراقبت معنوی، 2) تشخیص نگرانی-های معنوی شامل سرنخ¬های مطرح شده توسط بیمار یا خانواده، 3) تجربه داشتن در مداخله معنوی و 4) توانایی فراتر رفتن از مکالمه با بیمار به مکالمه با خدا در طول دعا(مراقبت معنوی) را در فرایند تامین مراقبت معنوی ضروری یافتند. چنین مطالعاتی موجب تهیه راهنمای بالینی مراقبت معنوی در بیمارستانها و برای بستری و سرپایی شده است
دکتر بوالهری گفت: دین و معنویت بصورتی ژرف فرد را تحت تأثیر قرار می دهد، شامل فرایندی پویا می باشد که گاهی افزایش می یابد و گاهی کاهش، و در طول زندگی فرد و حتی از نسلی به نسل دیگر، از نظر معنا تغییر می یابند که ضرورت مطالعه مستمر روانشناختی را نشان می دهد
وی افزود: توصیه شده است که برای اینکه درمانگر بتواند بر سلامتی جسمی و روانی مراجع تأثیر مثبت و قاطعی داشته باشد، می بایستی در روند درمان به مسائل معنوی و دینی مراجع در روند مصاحبه و معاینه اولیه ، ارزیابی روانشناختی و نیز طراحی برنامه درمان بپردازد.
گفتنی است: در پژوهشهای بسیاری شیوع دینداری، رفتارهای معنوی، پرداختن به عبادت و بهره گیری از کتب و اماکن دینی و معنوی در زنان بیشتر است، همچنین تعهد به این رفتارهای دینی و معنوی موجب پیامدهای بسیاری در زندگی زنان شده است و این پیامدها موجب جایگاه کلیدی زن در خانواده، تربیت فرزندان، پویایی و تحولات اجتماعی و سلامت جامعه شده است . وفاداری و تعهد خانوادگی و زناشویی 2 تا 3 برابر درزمان بیشتر است و خیانت به همسر و روابط خارج از ازدواج شیوع بسیار پائین تری از مردان دارد . هسته اصلی شکل گیری دلبستگی به خداوند در فرزندان از سن 2 سالگی به بعد و در گروه رفتار و سلامت عاطفی و بین فردی مادر است . وابستگی به مواد و مصرف الکل در زنان کمتر و زنان بزهکاری کمتری دارند ونیز 2 تا 3 برابر نسبت به مردان کمتر موجب همسرآزاری می شوند و زنان خشونت کمتری دارند.
خبرنگار: الهام علی
عکاس: زهرا ولی محمدی
