سنجش ملاک‌های انتخاب همسر
دکتر گلزاری ، متخصص روان شناسی Ph.D، دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی :
انتخاب همسر با همه اهمیت و جاذبه‌ای که دارد، پیچیده‌ترین و دشوارترین انتخاب انسان است. از بین مسائل مربوط به ازدواج، ملاک‌های اصلی همسرگزینی و روش‌های تشخیص و سنجش ملاک‌ها، بیش از همه پر ابهام و چالش‌برانگیزند.
. ازدواج دو هدف اصلی دارد: 1- آن‌چه که بهره خود فرد می‌شود یعنی ارضای سالم و پایدار میل جنسی، برخورداری از امنیت روانی، تأمین نیازهای عاطفی، افزایش سطح شادکامی و رضایت از زندگی و در نتیجه رسیدن به خود‌شکوفایی و کامروایی در زندگی. 2- به دنیا آوردن فرزندان سالم و موفقیت در تربیت شایسته آنها. قرآن کریم این دو هدف را با زیباترین و رساترین تعبیر از زبان بندگان نیکوکار خداوند ( عبادالرحمن) به صورت دعا یعنی بالاترین خواسته و مقصودی که داریم عنوان کرده است:
«رَبنا هَبْ لَنا مِنْ اَزواجنا وَ ذُریّاتِنا قُرَّة اَعْیُنٍ وَاجْعَلْنا لِلْمْتَّقینَ اِماماً (فرقان 74)پروردگارا به ما همسران و فرزندانی ده که مایه روشنی چشم‌ها و آرام‌بخش دلهایمان باشند و (همه) ما را پیشوای پارسایان و پرهیزگاران قرار ده.»
همسری که یک جوان برمی‌گزیند باید او را در اجابت این دعا و رسیدن به این چکاد بلند و روشن کمال یاری رساند. و این فراهم نمی‌شود مگر اینکه دختر وپسری که می‌خواهند ازدواج کنند باید علاوه بر هماهنگی در برخی ویژگی‌های فردی و خانوادگی دارای صفات شخصیتی بهنجار و سالمی باشند و با آموزش‌های مناسب سطح مهارت‌های زندگی و ارتباطی خود را افزایش دهند.
ویژگی‌های هر فرد را می‌توان در سه گروه جای داد:
1 - تغییر ناپذیر: جسم( قد، چهره..)، نژاد، هوش، سن، عده خواهران و برادران، سواد پدر و مادر و...
2 - نسبتاً ثابت (صفات شخصیتی): ،میزان برون‌گرایی، صداقت، حیاء، امانت‌داری، حسن خلق، سخاوت، دینداری، استقلال،...
3 - تغییرپذیر: رفتارها و مهارت‌های آموختنی، ناراحتی‌های روانی گذرا مانند اضطراب، افسردگی، پیشرفت تحصیلی، میزان درآمد،...
روشن است که ویژگی‌های گروه سوم را نباید جدی گرفت و کسی را به خاطر آنها قبول یا رد کرد. ازبین ویژگی‌های گروه اول، برخورداری ازسطح هوشی بالاتر از متوسط را می‌توان با کمی بررسی و در صورت تردید از طریق مشاوره‌های علمی در کمتر از یک ماه بدست آورد و بقیه را نیز به آسانی مشخص کرد. ملاک‌های اصلی به گروه دوم تعلق دارند که بعد از ازدواج خود را نشان می‌دهند وبه سادگی تغییر نمی‌پذیرند. نارضایتی‌های خانوادگی و طلاق‌ها بیشتر مربوط به این صفات و ویژگی های شخصیتی نسبتاً پایدار است. متأسفانه چون‌علمای اخلاق و روان‌شناسان مسلمان در ایران، در این زمینه‌ها یعنی تعیین ملاک‌های اصلی ازدواج و راه‌های تشخیص آنها مطالعات و بررسی‌های علمی و دقیقی انجام نداده‌اند، جوانان و پدران و مادران آنها دچار سردرگمی‌های زیادی شده‌اند و کار مهم انتخاب همسر را یا با آزمون و خطا، نگرانی وتردید، استخاره و دعا گرفتن انجام می‌دهند و یا عینی‌ترین و نمایان‌ترین ویژگی‌ها مانند ظاهر فرد، تحصیلات، وضعیت اقتصادی را در نظر می‌گیرند و چنین می‌شود که در گرداب سطحی‌نگری فردی می‌افتند و یا اسیر ظاهرسازی‌های مذهبی می شوند. این عرصه بیش از دیگر میدان‌های علمی همکاری صمیمانه وپیگیری پژوهشگران حوزه و دانشگاه را می‌طلبد.
به یاری خداوند در شماره آینده درباره سلامت و اصالت خانوادگی از دیدگاه اسلامی و روان‌شناختی بحث خواهیم کرد.
